Kumpulan Contoh Geguritan Bahasa Jawa Dengan Berbagai Tema

Posted on
Contoh Geguritan Bahasa Jawa – Apakah kamu suka menulis puisi? Pernahkah kamu menulis puisi dengan menggunakan bahasa jawa?

Geguritan merupakan seni sastra puisi yang ditulis menggunakan bahasa Jawa. Geguritan bahasa jawa sudah ada sejak jaman kerajaan dan penjajahan kolonial dulu. Pada saat itu geguritan dibuat oleh para pujangga sebagai bentuk sindiran kepada para raja atau kolonial yang berkuasa. Para penulis atau pencipta geguritan disebutnya penggurit.

Penggurit menggunakan sastra bahasa Jawa yang tinggi dan bermajas-majas. Saking tinggi bahasanya, orang yang disindir dalam isi geguritan tidak akan merasa tersindir, bahkan mereka sendiri akan ikut menembangkan geguritan tersebut. Pada waktu itu hanya para pujangga yang bisa membuat geguritan.

Pada saat itu, diantara semua seni sastra yang ada di nusantara, sastra jawa lah yang paling berkembang. Buktinya sekarang kita bisa menemukan banyak karya seni sastra jawa, seperti halnya seni geguritan bahasa jawa.

Setelah kemerdekaan RI, penggunaan bahasa jawa mulai merosot, karena pemerintah lebih mengutamakan penggunaan bahasa Indonesia sebagai bahasa pemersatu. Sekarang ini banyak generasi muda di jawa yang tidak menguasai bahasa jawa krama. Bahasa jawa yang halus mungkin hanya ada di lingkungan keraton saja, seperti di keraton Solo atau keraton Yogyakarta. Banyak orang yang lebih bangga ketika bisa menguasai bahasa asing ketimbang menguasai bahasa daerahnya sendiri.

Hal ini tentu juga mempengaruhi terhadap perkembangan sastra geguritan. Awalnya geguritan hanya bisa dibuat oleh para pujangga dengan aturan-aturan yang terikat, tapi sekarang geguritan jawa lebih bebas dalam artian tidak terikat aturan dan bisa dibuat oleh siapa saja.

Contoh Geguritan Bahasa Jawa Dengan Berbagai Tema

Sekarang setiap orang bisa membuat geguritan jawa tanpa harus menggunakan bahasa jawa kromo, yang penting isinya tetap bermakna. Jadi bisa dibilang geguritan jawa modern sama saja dengan seni puisi modern hanya saja ditulis menggunakan bahasa Jawa.

Cara penulisan geguritan sama seperti halnya penulisan puisi modern. Geguritan biasanya dibuat berdasarkan pengalaman si penggurit atau bisa juga untuk menggambarkan suatu keadaan atau objek. Meskipun penggunaan bahasanya bebas, tidak mesti menggunakan bahasa jawa kromo, tapi pemilihan kata yang tepat dan indah harus tetap diperhatikan. Bisa juga disisipi bahasa jawa kromo sebagai penekanan makna. Tentu setiap penggurit mempunyai ciri khas tersendiri dalam membuat geguritan.

Baca Juga:
Cara Membuat BPJS Ketenagakerjaan yang Hilang

Salah satu majalah berbahasa Jawa yang biasa memuat puisi jawa modern atau geguritan yaitu Majalalah Panjebar Semangat (PS) yang terbit mingguan. Ini membuktikan kalau geguritan masih banyak peminatnya.

majalah panjebar semangat geguritan

Dalam menyajikan sastra geguritan ini tidak sama dengan penyajian prosa. Biasanya geguritan ditembangkan dengan diiringi tabuhan gamelan dengan intonasi yang khusus. Sastra geguritan diajarkan di sekolah-sekolah dan terkadang ada perlombaannya juga. Mengadakan lomba geguritan merupakan salah satu usaha untuk tetap melestarikan sastra puisi bahasa jawa ini.

Bagi Anda peminat Sastra Jawa atau Pelajar yang ingin mengirimkan karya sastra berupa geguritan dan cerita cekak, silahkan kirimkan karya Anda melalui laman Kontak. Karya Anda akan ditampilkan di blog ini dan dibaca oleh ribuan pengunjung setiap harinya.

Contoh geguritan

Di bawah ini ada beberapa kumpulan contoh geguritan bahasa jawa dari berbagai tema yang bisa kamu tembangkan atau sebagai referensi untuk latihan menulis geguritan. Contoh geguritan ini diambil dari berbagai sumber.

#1 Contoh geguritan tema Pendidikan

“Senajan Ketok Nakal”

Senajan nyekel buku wae ngantuk
Gayane nyekel rokok neng ngarep kanca-kanca
Ben diarani sangar
Metu bengi-bengi jalan-jalan karo pacar
Ben diarani payu
Nanging ana krenteg atine
Pengen banget bisa sukses
Isa oleh ipk kumlot
Isa gage olih kerja sing bener
Kuwi awakmu nang
Kang ora bisa nahan nafsu senenging donya
Nanging aku salah
Awakmu iki
Saiki wis isa nahan nafsu senenging donya
Lan padhanging donya isa katon ing mripatmu

-Intan Nukhi Adhiya

#2 Contoh geguritan tema Ibu

“Ibu”

Ibu
anakmu kang dak wanti wanti
Kang dak kawatirake
Kak kok titipake ana pawiyatan luhur iki
Iki anakmu
Kang durung isa nyenengke ibu
Kang durung bisa nyenengke keluarga
Kang isih dadi tanggunganmu ibu
Nanging ibu
Anakmu iki bakal banggakke ibu
Banggakke keluarga kabeh
Anakmu rak bakal nyerah bu
Kanggo nyekel lintang ana langit
Kang kadhang ditutup mendhung
Kang kadhang mripat wae wis ora bisa weruh
Nanging anakmu iki janji ibu

-Intan Nukhi Adhiya

#3 Contoh geguritan tema Guru

Pamulangan

Jare simbah aku kudu sekolah
Kareben dadi bocah genah mrenah ora nggladrah

Jare rama ibu aku kudu sregep mangkat
Kareben dadi wong pangkat urip ora kesrakat mlarat

Jare bapak ibu guru aku kudu sinau
Tambah ilmu
Kareben kelakon kabeh kang tinuju

Nanging
prakanca,

coba delengen kahanan nyata
apa isih bisa pamulangan kang ana dadekake urip tumata
pamulangan kang tanpa tuladha
pamulangan kang kasatan piwulang
pamulangan kang ngajarake angka-angka wuta
siji lan siji ana pira?
Jare anut kang duwe kersa
Jan ora weruh subasita, trapsila, apa maneh tata krama
lali dosa…
kabeh lurung binarung kumalungkung
pamrih pamuji siji
Pamulangan ora aweh pepadang
Simbah,
Nyuwun pangapunten
Kula mboten kepingin dados dokter
Jalaran duite bapak mboten wonten sakoper

Rama,
Nyadong duka
Kulo mboten kapilut drajat pangkat
Jalaran ajrih sumpahing rakyat
Kang panggah mlarat sekarat

Bapak ibu guru,
Nyuwun donga pangestu
Mugi-mugi sedaya ilmu saged dados sangu

-NN

#4 Contoh geguritan tema Lingkungan

“Kitir”

Kitir iki
Isi panantangku marang wengi
Sing kebacut anggone nguja sepi
Dolanan swarane asu baung nggeririsi

Kitir iki
Wujud pangundhamanaku marang awang-awang
Sing kebacut brangasan
Ngrentengi lintang, nguntal rembulan

Kitir iki
Srana gugatku marang isen-isening jagad
Sing pijer royokan brekat
Tan keguh njaluk ruwat

-Sumono Sandy Asmon

#5 Contoh geguritan tema Pahlawan

” Pahlawanku”

Pahlawanku
Wutahing ludirmu
Nyiram ibu pertiwi
Nadyan sang ibu
Kudu muwun sedhih
Karajang-rajang manahe
Karujit-rujit rasa pangrasane

Pahlawanku
Mugya Gusti paring nugraha
Semana gedhene bektimu
Jiwa raga, bandha donya
Tanpa sisa
Amung siji pangajabmu
Merdika

-R. Tantiningsih

#6 Contoh geguritan tema Cinta

TRESNAKU – TRESNAMU

Rikala kori dakbukak byak
Kaya sinamber gelap lepat

Iki tenan apa ngimpi ?
Sliramu jumeneng nyunggi katresnan
Panggah ora owah
Dinodhog rasa jroning dhadha
Meh wae aku kantaka.
Angenku daklarak ing pangumbaran
Telungpuluh loro warsa kepungkur
Kangmas,
Rasa tentrem rinengkuh ing astamu
Edhum nyawang sorot netramu
Aku katrem, aku kasmaran

Engga wektu jumangkah mlaku
Tresnaku-tresnamu dadi rangu
Kelindhes wektu
Daktantang daktanting ora maelu
Sansaya adoh lumayu
Tangeh anggonku bakal ngluru

Kangmas,
Tresnaku tresnamu ginubel wektu
Lawase padha paprentahan Orde Baru
Wis kukut, wis kemput …
Nadyan nora bisa nyawiji
Nanging tresna aji lan suci, tresna sejati
Bakal dakrukti nganti tumekeng janji.

-Biyung Amie Williams

#7 Contoh geguritan tema Sekolah

“Sekolahku”

Bangunanmu kang megah
Madeg sakulone alun-alun Purbalingga
Dadi tujuwane siswa-siswa
Sing arep golet ilmu kanggo sangu tuwa

Saben dina
Aku tansah ana njero ruanganmu
Ngrungokake piwulange bapak ibu guru
Apa sing kudu digugu lan ditiru

Tambah dina tambah marem atiku
Sekolah neng SMA Negeri Satu
Sing kawentar gurune
Sing kawentar prestasine

– Kinanthi Barru / X MIA 3 SMAN Purbalingga

#8 Contoh geguritan tema Sahabat

“Layang iki kanggo sliramu”

Layang iki kanggo sliramu
Layang batin kang ora bakal pernah kok woco
Aku arep ngilang sakwetara
Menawa setahun nanging ora merga wong liya
Merga aku kudu fokus ngadepi perkara
Perkara kang wis suwi dadi kekarepan ati
Kang ijih ora kena diganggu sapa-sapa
Aku arep jaluk ngapura
Menawa ilange awakku marahi sliramu lara
Nanging aku iki wis tuwa
Lan aku durung olih apa-apa saka uripku iki
Aku nyuwun ngapura

-Intan Nukhi Adhiya

#9 Contoh gegurtitan tema Agama

“Gusti”

Dalem namung tiyang kang lemah
Kang boten saged mlampah piyambak
Gusti
Dalem namung tiyang ingkang gampil gripil
Tansah kegoda kesenengan donya
Gusti
Hamung siji panyuwunku
Tuntun dalem wonten ing margi kang padhang gusti
Duh Gusti

-Intan Nukhi Adhiya

#10 Contoh geguritan tema Alam

geguritan tema alam

“Merapi”

Merapi…
Saka kadohan katon gagah
Asep putih ndedel ing awiyat
Tilas dalan lahar katon cetha
Kena sunare Hyang Bagaskara

Merapi…
Saumpama kowe bisa crita
Kabeh kadadean ing tanah Jawa
Wiwit jaman Mataram Kuna
Nganti madege Kraton Ngayogyakarta

Merapi…
Sliramu anyekseni kridhaning bangsa
Wiwit nalika ngusir penjajah Walanda
Jaman mardika jaman Soekarno
Nganti jaman Soeharto
Jaman Habibie tumekaning Megawati lan Susilo
Merapi dadi saksi

-Puthu Aryana

Musikalisasi Geguritan

Sekarang ini sastra geguritan sering kali diikutsertakan dalam perlombaan seni budaya antar siswa atau umum. Hal ini sangat baik untuk menjaga kelestarian geguritan bahasa jawa.

Sekian informasi mengenai kumpulan contoh geguritan bahasa Jawa dengan berbagai tema. Bagi Anda peminat Sastra Jawa atau Pelajar yang ingin mengirimkan karya sastra berupa geguritan dan cerita cekak, silahkan kirimkan karya Anda melalui halaman Kontak. Karya Anda akan ditampilkan di blog ini dan dibaca oleh ribuan pengunjung setiap harinya.

Kumpulan Contoh Geguritan Bahasa Jawa Dengan Berbagai Tema

5.0

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *